. . . Π ε ρ ι γ ρ ά μ μ α τ α . . .: 165. Γλώσσα και Πολιτική, 16/2/2016

165. Γλώσσα και Πολιτική, 16/2/2016

(VideoLink)
Παρουσίαση: Κώστας Βέργος.
Συζήτηση με Γιώργο Μιχαλακόπουλο και Μαρία Τσίγκου, καθηγητές του Ιονίου Πανεπιστημίου.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.

Εγγραφή σε: Σχόλια ανάρτησης (Atom)

Περί Γλώσσας

Μόνο στην χώρα μας, με τα χιλιάδες νησιά, ανάμεσα σε τόσες χώρες χωρίς νησιά, η σελήνη δύει, δηλαδή βουτάει και καταβυθίζεται στην θάλασσα. Και αυτό το συνηθίζει από τα παλιά χρόνια της Σαπφούς (δέδυκε μεν α σελάννα). Στις άλλες χώρες η σελήνη απλώς πλαγιάζει στους κάμπους ή χάνεται πίσω από τα βουνά (setting). Αν αυτή η φυσική τροχιά της ελληνικής σελήνης προς την θάλασσα και τον βυθό της μπορούσε να σταματήσει κάποτε ή να εκτραπεί έστω για λίγο, τότε θα μπορούσαμε κι εμείς να μιλήσουμε για τον θάνατο μιας γλώσσας.………

K.B., 28/6/2015

Λάθε και Λάθρα Βιώσας

Το παιδί αυτό δεν παίζει με τα κύματα, όπως στην αρχή νομίσαμε. Είναι το δικό μου παιδί, το δικό σου, το δικό του, το δικό της. Κύματα έγιναν οι ψυχές μας. Ποια αστική ηθική, αλήθεια, επέβαλε διεθνώς να σκιάζεται η φωτογραφία και η εικόνα; Ένα αγγελικό προσωπάκι βουτηγμένο στην άκρη της θάλασσας. Ποιες ντροπές κρύβονται εδώ; Δεν υπάρχουν πια «προσωπικά δεδομένα» για να προστατευθούν. Κυρίως, δεν υπάρχει καμία δημόσια αιδώς να προσβληθεί. Γιατί να μη προβληθεί καθαρά σε όλη του την φρίκη το δράμα του νεκρού μικρού πρόσφυγα;

Στην διπλανή παραλία παιδάκια παίζουν φτιάχνοντας κάστρα στην άμμο, όπως οφείλουν να κάνουν τα παιδιά όλου του κόσμου στις αμμουδιές τα καλοκαίρια. Γονείς, λίγο πιο πέρα, λιάζονται αμέριμνοι. Τι κάνουμε;

Δεν είναι ιδιοτροπία να θέλεις να φύγεις από μια καυτή ζώνη πολέμου, όπως μερικοί νομίζουν. «Να τους βουλιάξουμε έξω από τα χωρικά μας ύδατα!», φωνάζουν κάποιοι Ευρωπαίοι (και Έλληνες) με σφιγμένα χείλη. Και αποσπούν μέχρι και το 20% ή 30% των ψηφοφόρων.

Η Ευρώπη έχει πολλές ενοχές για να φορτωθεί και άλλες. Η επαναχάραξη των συνόρων των τελευταίων δυόμισι δεκαετιών στην ευρύτερη περιοχή των Βαλκανίων και της Μέσης Ανατολής ξεκίνησε με Ευρωπαϊκή και Αμερικανική πρωτοβουλία. Πριν από ένα ακριβώς αιώνα, οι συνταγματάρχες Σάικς και Πικό χάραζαν εντελώς αυθαίρετα τα σύνορα ανάμεσα σε Ιράκ και Συρία, επιβάλλοντας την Αγγλο-Γαλλική επικυριαρχία στην περιοχή (μυστική συμφωνία Sykes-Picot, 1916). Το ντόπιο κίνημα πολιτικής απελευθέρωσης της εποχής υπονομεύθηκε από την αρχή με Δυτική ενθάρρυνση και χρηματοδότηση του φανατισμού στην ίδια περιοχή. Αργότερα, θα ενθαρρύνονταν όλες οι αναθεωρητικές των συνόρων τάσεις, ανάλογα με τα εκάστοτε υψηλά συμφέροντα και πάντα με οχήματα τα πιο αβυσσαλέα πάθη εθνοτικών και θρησκευτικών διαφορών.

Εμείς οι Έλληνες, που πρόσφατα είδαμε το αποκρουστικό πρόσωπο των ηγετών της Ευρώπης, έχουμε χρέος να δείξουμε (μαζί με τους Ευρωπαίους ελεύθερους πολίτες), πρώτον, την ανθρωπιά μας, δεύτερον, την υποκρισία τους. Το παιδί αυτό, το δικό μας παιδί, δεν πέρασε λάθρα από την ιστορία, όπως κάποιοι θα επιθυμούσαν. Η σχετική επικούρειος ρήσις στην ελαφριά εκδοχή της – να περνάμε απαρατήρητοι και λαθραίοι για το καλό μας! – γίνεται τώρα, για την εναπομείνασα ανθρωπιά της Ευρώπης, ο σκοτεινός αντίπαλος.

Κ.Β., 6/9/2015

Όταν οι Τρόικες Βομβάρδιζαν τις Οφειλέτριες Χώρες

Την 11^η Ιουλίου του 1882, ο Βρετανικός στόλος βομβάρδισε την Αλεξάνδρεια. Η Αίγυπτος εκείνο τον καιρό, αν και τυπικά Οθωμανική επαρχία, βρισκόταν υπό τον αυστηρό οικονομικό έλεγχο των Ευρωπαίων. Βρετανοί και Γάλλοι κατείχαν τα περισσότερα κρατικά ομόλογα, που είχε εκδώσει η Αίγυπτος τα προηγούμενα χρόνια για να καλύψει τις τεράστιες δαπάνες εκμοντερνισμού της. Η Βρετανία, το 1875, είχε, έναντι παλαιότερων χρηματοοικονομικών αξιώσεών της, εξαγοράσει όλη την Αιγυπτιακή συμμετοχή στην Γαλλο-Αιγυπτιακή εταιρεία της Διώρυγας του Σουέζ. Η Τουρκο-Αλβανική αντιβασιλεία (ο Χεδίβης) της Αιγύπτου μαζί με την Τουρκο-Κιρκασιανή (και τουρκόφωνη) αυλή της βρισκόταν πλέον υπό την απόλυτη επιρροή των Ευρωπαίων, έναντι μάλιστα της απειλής ενός αναδυόμενου εθνικού Αιγυπτιακού κινήματος κατά Τούρκων και Ευρωπαίων. Ουσιαστικά, οι δύο Ευρωπαίοι υπουργοί (Βρετανός και Γάλλος, με μεταφραστές) του «Αιγυπτιακού» υπουργικού συμβουλίου (που μιλούσε Τουρκικά) είχαν τον τελευταίο λόγο στις αποφάσεις της χώρας. Ο Xεδίβης ήταν διακοσμητικός και το Οθωμανικό κέντρο της Κωνσταντινούπολης πολλαπλώς εξαρτημένο και αδύνατο για να επέμβει.

Από το 1879, το λαϊκό σύνθημα «Η Αίγυπτος στους Αιγυπτίους», στους δρόμους του Καΐρου και της Αλεξάνδρειας, εξέφραζε τους πόθους των πιο ενεργών και μορφωμένων Αιγυπτίων, που επιθυμούσαν να δώσουν λόγο στους ίδιους τους Αιγυπτίους. (Η Αίγυπτος από το 525 π.Χ. τελούσε υπό ξένες δυναστείες και τώρα ανακάλυπτε τον σύγχρονο εθνικό εαυτό της.) Τα διεθνή χρέη της αντιπαθούς αντιβασιλείας, που μεταφέρονταν στις πλάτες του ντόπιου πληθυσμού, ήταν δυσβάστακτα. Οι προσβολές μεγάλες. Οι μνήμες των δεκάδων χιλιάδων νεκρών Αιγυπτίων – πολλοί εξ αυτών δούλεψαν ως κανονικοί σκλάβοι – κατά την κατασκευή της Διώρυγας (την δεκαετία του 1860) νωπές. Όλες οι Αιγυπτιακές οικογένειες είχαν κλάψει κάποιον δικό τους και τα μάτια ήταν ακόμη υγρά. (Οι Αιγύπτιοι συνηθίζουν να λένε, ακόμη και σήμερα, ότι, πριν να κυλήσει νερό, στην διώρυγα αυτή κύλησε το δικό τους αίμα!)

Η λαϊκή εξέγερση υπό τον Αιγύπτιο συνταγματάρχη Αραμπί (ο οποίος κατά δυναμική απαίτηση του στρατού είχε μπει πρόσφατα στην κυβέρνηση) εκδηλώθηκε στα τέλη του 1881. Θα συντριβόταν από τους Βρετανούς μετά από λίγους μήνες. Μετά τον από θαλάσσης βομβαρδισμό της Αλεξάνδρειας, θα ακολουθούσε η νικηφόρα για τους Βρετανούς μάχη του Ταλ-Ελ-Κεμπίρ. Η Βρετανία θα μετέτρεπε για δεκαετίες (μέχρι το 1952) την χώρα σε κανονικό προτεκτοράτο υπό ένα απολυταρχικό Βρετανό Ύπατο Αρμοστή, διατηρώντας τον Χεδίβη ως γραφικό ανδρείκελο (και «Βασιλιά») για να υπογράφει τα νέα ομόλογα. Τα εις χείρας Ευρωπαίων (και Ελλήνων και Εβραίων και Αρμενίων, παρεμπιπτόντως) Αιγυπτιακά ομόλογα έφεραν πλέον την ασφαλέστατη υπογραφή και εγγύηση των Βρετανικών κανονιών. Η Αίγυπτος «είχε μπει σε πρόγραμμα», όπως θα έλεγε σήμερα σφιχτογραβατωμένος και αγέλαστος ο κ. Ντάισελμπλουμ!

Πηγές:

Daly, W. M., 1998. The Cambridge History of Egypt. Vol.2., Cambridge, UK: Cambridge University Press.

Goldschmidt, A. Jr., 2008. A Brief History of Egypt. Pennsylvania, USA: Pennsylvania State University.

Κ.Β., 6/2/2015

Ο Επτανησιακός Ριζοσπαστισμός

«Tα Ιόνια βρετανικό δώρο στον νέο βασιλέα, Γεώργιο Α΄» ήταν ένα ανθεκτικό στερεότυπο, το οποίο έχει πλέον αναθεωρηθεί ριζικώς και ριζοσπαστικώς. Ένα «δώρο» με τόσες ιδιοτελείς σκοπιμότητες δεν είναι δώρο αλλά κίνηση ματ στην γεωπολιτική σκακιέρα της εποχής. Κατήγγειλε τότε ο αγνός και κορυφαίος Ριζοσπάστης, Ιωσήφ Μομφερράτος, ότι, δια του εκλεκτού τής Αγγλίας, Γεωργίου Α΄, στην πραγματικότητα γινόταν μεταφορά της Προστασίας από την Κέρκυρα στην Αθήνα. Με τα λόγια του Παναγιώτη Πανά, μαθητή του Μομφερράτου, «επίστευεν (η Αγγλία) ότι ούτω πράττουσα θα κατώρθου να μεταφέρη τον αρμοστήν της από Κερκύρας εις Αθήνας, θέτουσα επί κεφαλής αυτού βασιλικόν στέμμα».

Ο Γεώργιος Α΄, βασιλεύς Ελλήνων, υπήρξε Δανός πρίγκιψ. Η Δανία στήριζε και θα στήριζε την επιβίωσή της έναντι της ισχυρής γείτονος, Πρωσίας, στην Αγγλία (έρις δεκαετιών περί το Σλέσβιγκ-Χολστάιν).

Η Ελλάς του Όθωνος είχε από ετών κατηγορηθεί για την αλυτρωτική και φιλο-ρωσική της πολιτική κατά τον Κριμαϊκό πόλεμο (1853-56). Μετά την έξωση του Όθωνος, ουσιαστικά από το φιλο-αγγλικό κόμμα, η κοινή γνώμη της Ελλάδος εκφράσθηκε με διαδηλώσεις και δημοψήφισμα συντριπτικό υπέρ του δευτερότοκου υιού της βασίλισσας της Αγγλίας, Αλφρέδου – ο οποίος όμως εκωλύετο νομικώς να αναλάβει. Ο Βρετανός υπουργός Εξωτερικών, λόρδος Ράσελ, δήλωνε τότε στον Έλληνα πρέσβη στο Λονδίνο, Χαρίλαο Τρικούπη, ότι η Βρετανία θα παραχωρούσε τα Επτάνησα υπό τον όρο της τηρήσεως των διεθνών συνθηκών – εννοώντας βέβαια το βρετανικό δόγμα περί της ακεραιότητας της Τουρκίας. Τα αντι-βρετανικά αισθήματα των Ιονίων θα επισκιάζονταν από τα πολυπληθέστερα φιλο-βρετανικά μιας Ελλάδος προσαρτημένης στο βρετανικό άρμα.

Η «Ένωσις της Επτανήσου με την μητέρα Ελλάδα» με (κοινωνικό και πολιτικό) πρόγραμμα ή χωρίς πρόγραμμα δίχασε στα τέλη της δεκαετίας του 1850 τους Ιόνιους Ριζοσπάστες. Αποτέλεσε τον πάση θυσία στόχο όψιμων Ριζοσπαστών που, με κορυφαίο τον Ζακυνθινό Κωνσταντίνο Λομβάρδο, προέταξαν τον εθνικό σκοπό έναντι του κοινωνικού και πολιτικού. Οι οπαδοί του Λομβάρδου διαχώρισαν την θέση τους από τους «Αληθείς» Ριζοσπάστες του Μομφερράτου και του Ζερβού-Ιακωβάτου, κατηγορώντας τους ως αδιάφορους για την εθνική υπόθεση αλλά και ως «κομμουνιστές» και «σοσιαλιστές». (Είναι η πρώτη φορά που διατυπώνονται δημόσια οι συγκεκριμένοι όροι, και μάλιστα ως κατηγορίες επί εθνική μειοδοσία.) Συγχρόνως, μια σεβαστή μερίδα Ριζοσπαστών, όπως ο Πρωτο-ριζοσπάστης Γεράσιμος Λειβαδάς, προσχώρησε στο άμεσο ενωτικό αίτημα, χωρίς να υποστείλει την σημαία του κοινωνικού και πολιτικού προγράμματος.

Οι «Αληθείς» Ριζοσπάστες, έναντι των λοιπών Ριζοσπαστών, παρέμειναν μια μικρή μειοψηφία, σταθεροί στις ιδέες της ελευθερίας, της ισότητας και της αδελφότητας. Και αν και κατέχοντες εκείνο τον καιρό τις θέσεις του προέδρου και του αντιπροέδρου της Ιονίου Βουλής, και από τους πλέον ταλαιπωρηθέντες και διωχθέντες από το Αγγλικό καθεστώς, απείχαν από την τελική πράξη της Ένωσης και τους πανηγυρισμούς. Στις πρώτες μετά την Ένωση εθνικές εκλογές, ο υποψήφιος στην Κεφαλονιά Μομφερράτος έχασε από τον ανθυποψήφιό του, ο οποίος, διόλου τυχαίως, ήταν και ο διώκτης του κατά τον καιρό της Προστασίας. Ο Ζερβός-Ιακωβάτος δεν μετείχε καν στις εκλογές. (Είναι η μοίρα των αγνών αγωνιστών να βασανίζονται και να μένουν αδικαίωτοι, όπως και η μοίρα όσων προσκολλώνται στον εκάστοτε ισχυρό να επιπλέουν.)

Αξίζει να σημειώσουμε με ενδιαφέρον ότι (σε αντίθεση με την ελεύθερη Ελλάδα, η οποία εστερείτο ιδεών) στα Ιόνια, κατά την διάρκεια των αγώνων των Ριζοσπαστών και μέχρι την Ένωση της 21^ης Μαΐου 1864, εκφράσθηκε σε μικρογραφία όλο το φάσμα των πολιτικών ιδεών της λοιπής Ευρώπης και κυρίως της Ιταλίας και της Γαλλίας. Η προτεραιότητα του κοινωνικού ή του εθνικού πρωτείου μιας πολιτικής αλλαγής ήταν ένα ερώτημα που θα απασχολούσε επί πολύ τους Ευρωπαϊκούς λαούς. Άμεσες αντιστοιχίες στην συμπεριφορά των «Αληθών» Ριζοσπαστών στα Ιόνια μπορεί κανείς να συναντήσει την ίδια εποχή στο Ιταλικό Ρισορτζιμέντο και στην αποχή του Τζιουζέπε Ματσίνι – ο Μομφερράτος δήλωνε μαθητής του Ματσίνι – από την τελική φάση τής υπό τον Καβούρ Ιταλικής Ενοποίησης, η οποία επίσης εστερείτο κοινωνικού προγράμματος.

K.B., 20/5/2015

Τα Σωτήρια Δάνεια του Αγώνα

Εν αρχή ήσαν τα «Δάνεια της Ανεξαρτησίας». Δια δανείων εγένετο στην χώρα το φως της εθνικής ανεξαρτησίας αλλά και το σκότος της διαρκούς διεθνούς εξαρτήσεως. Η ιστορία των δανείων είναι η απόκρυφη, όσο και αληθινή, ιστορία της χώρας μας. Η Ελληνική Επανάσταση του 1821 υπήρξε, πέραν του απαράμιλλου ηρωισμού της, μια τυπική κερδοσκοπική ευκαιρία για τις Αγγλικές τράπεζες, που εκείνο τον καιρό έψαχναν να διοχετεύσουν τα κεφάλαιά τους σε νέες επενδύσεις.

Λόγω των ευνοϊκών εξελίξεων στην Λατινική Αμερική, τα νεοσύστατα εκεί κράτη, μετά την αποτίναξη της Ισπανικής κυριαρχίας, μετέφεραν τα κεφάλαιά τους στο Λονδίνο, φάρο τότε των εθνικο-απελευθερωτικών κινημάτων. Τα νέα Ευρωπαϊκά κράτη ήταν μια καλή λύση για να διοχετευθούν τα πλεονάζοντα τώρα χρήματα του Λονδίνου. Παρείχαν δε και δελεαστικές εμπράγματες εγγυήσεις: τα «εθνικά κτήματα», στην περίπτωση της Ελλάδος. Θα μπορούσαν οι Αγγλικές τράπεζες να τα βοηθήσουν ακόμη και στην γέννησή τους τα νέα αυτά Ευρωπαϊκά κράτη. (Βλέπε παρεμπιπτόντως την φιλοτραπεζική ιστορία του Φιλελληνικού Κομιτάτου του Λονδίνου – και αυτό ουδόλως θίγει τον αγνό ρομαντισμό του Μπάιρον που είναι αυτός που έκανε τις σχετικές συστάσεις.) Αν τα πράγματα δεν πήγαιναν καλά, υπήρχαν οι εμπράγματες εγγυήσεις. Αν τα πράγματα πήγαιναν καλά, θα ακολουθούσε η ανάπτυξη, το εμπόριο και η ναυτιλία που θα χρειάζονταν νέα δάνεια. Αυτά παρατηρούσε ο Κάνινγκ, που ήταν ο εκφραστής του νέου Αγγλικού δόγματος.
Οι Αγγλικές τράπεζες χορήγησαν στους Έλληνες επαναστάτες τα δύο μεγάλα δάνεια της εποχής. Ο οίκος Lofnan και ο οίκος Ricardo έδωσαν, το 1824 και το 1825 αντιστοίχως, δύο δάνεια, 800.000 και 2.000.000 λιρών αντιστοίχως. Εξ αυτών των ποσών, μόνο ένα ποσοστό 25% έφθασε στον προορισμό του. Το μέγα μέρος προ-κρατήθηκε για τόκους και ασφάλιστρα ή σπαταλήθηκε σε πολυτελείς δαπάνες και ατυχείς αγορές εκ μέρους των Ελλήνων απεσταλμένων. Ακολούθως, ένα μέρος εκ των χρημάτων που έφθασαν στον τελικό προορισμό δαπανήθηκε στον Εμφύλιο που τότε ξέσπασε – για την εξαγορά συμμαχιών από την μετέπειτα νικηφόρα παράταξη!
Έτσι, η πρώτη πτώχευση δεν άργησε να έλθει. Ήλθε νωρίτερα και από τη επίσημη δημιουργία του Ελληνικού κράτους. Το Καλοκαίρι του 1827, δηλώνεται από την χώρα μας αδυναμία εξυπηρέτησης του χρέους. Ιδού, λοιπόν, τον Οκτώβριο της ίδιας χρονιάς, η απρόσμενη βοήθεια των Μεγάλων Δυνάμεων, με την καταστροφική για τους Τούρκους ναυμαχία του Ναυαρίνου. Παραδοξότητα, άραγε, από εκείνες τις παραδοξότητες με τις οποίες συχνά η ιστορία κοροϊδεύει τους κοινούς θνητούς; Το Ελληνικό κράτος έπρεπε πρώτα να απελευθερωθεί, για να μπορέσει κατόπιν να πληρώσει τις δουλείες του προς τους δανειστές του. (Τα κράτη είναι πάντα πιο αξιόπιστα από τους ιδιώτες, σ’ αυτές τις περιπτώσεις!)
Ενδιαφέρουσα ανάγνωση της εθνικής μας ιστορίας: Η ουσιαστική αναγνώριση του Ελληνικού κράτους δεν έρχεται με το Πρωτόκολλο της Πετρούπολης ή τα Πρωτόκολλα του Λονδίνου αλλά με την σύναψη των «Δανείων του Αγώνα» στο Λονδίνο. Οι τραπεζίτες κινούσαν ήδη τα νήματα της παγκόσμιας ιστορίας.

Υστερόγραφο 1: Η ρεαλιστική αυτή ανάγνωση της ιστορίας ουδόλως μειώνει την «μη ρεαλιστική», δηλαδή με αυταπάρνηση και προσωπική θυσία, συνεισφορά όλων των ηρώων της Ελληνικής Επανάστασης. Επίσης, ουδόλως παραβλέπει το «ιστορικό ατύχημα» της έναρξης της ναυμαχίας του Ναυαρίνου (από τους κατά λάθος και παρεξήγηση πρώτους κανονιοβολισμούς που οδήγησαν στην κλιμάκωση της ναυμαχίας).

Υστερόγραφο 2: Έσκασαν στα γέλια κάποτε οι Υδραίοι, όταν στρατευμένοι Φιλέλληνες, που θέλησαν να δείξουν στους ντόπιους τη στρατιωτική τους ετοιμότητα με χαιρετιστήρια ομοβροντία, ανακάλυψαν ότι τα τουφέκια, αν και μόλις αγορασμένα με τα «Δάνεια του Αγώνα», ήταν σκουριασμένα και δεν εκπυρσοκροτούσαν.

Υστερόγραφο 3: Πόσοι Έλληνες ξέρουν σήμερα το συγκλονιστικό δράμα στο κάστρο του Ναυαρίνου, όταν, με την αποχώρηση του Ιμπραήμ, μετά την ναυμαχία, οι Ελληνίδες μάνες ικέτευαν τις Ελληνίδες κόρες και σκλάβες του Αιγυπτίου να μείνουν πίσω, στην πατρίδα. Κι αυτές οι άθλιες προτίμησαν τις υποσχέσεις και το μακρινό, γλυκό χαρέμι του πασά παρά μια χώρα-ρημαδιό με μάνα και πατέρα. Όμως, «αυτή ήταν τότε παιδιά μου η Ελλάδα», όπως λέει και το γνωστό τραγούδι.

Κ.Β., 24/3/2015

1843, Το Πρώτο Μνημόνιο

Η 3η Σεπτεμβρίου 1843 είναι η μέρα κατά την οποία παραχωρείται από τον βασιλιά Όθωνα σύνταγμα. (Λίγους μήνες μετά γίνεται και η σχετική επίσημη πράξη.) Πόσοι Έλληνες όμως γνωρίζουν ότι είναι και η μέρα κατά την οποία οι δανειστές μας διασκέπτονται στο Λονδίνο για την διασφάλιση, έναντι των εθνικών μας πόρων και κτημάτων, των ληξιπρόθεσμων αξιώσεών τους. Το καλοκαίρι του 1843, η Ελλάδα έπρεπε να καταβάλει στις τράπεζες της Ευρώπης τα τοκοχρεολύσια παλαιότερων δανείων. Αδυνατούσε. Ήδη, την άνοιξη του 1843, η βασιλική κυβέρνηση είχε πάρει αυστηρά μέτρα λιτότητας, τα οποία και την κατέστησαν αντιπαθή στον λαό ενώ, από την άλλη, δεν απέδωσαν τα αναμενόμενα. Έτσι, τον Ιούνιο του 1843, η χώρα, ενημερώνοντας τις ξένες κυβερνήσεις ότι αδυνατούσε να καταβάλει το ποσό που χρωστούσε, ζήτησε νέο δανεισμό. Οι ξένες κυβερνήσεις αρνήθηκαν και μονομερώς επέβαλαν όρους στενής επιτροπείας στην χώρα μας. Το συνταγματικό κίνημα της εποχής είχε την συγκατάθεση και, εν πολλοίς, την παρότρυνση των ξένων δανειστών εναντίον του μάλλον ανεξέλεγκτου εκ Βαυαρίας βασιλιά της Ελλάδος. Η γνωστή τρικομματική εκπροσώπηση της εποχής (του «Αγγλικού», του «Γαλλικού» και του «Ρωσικού» κόμματος!!!) αποδεικνυόταν πιο πειθαρχημένη και πειθήνια, έστω και υπό συνταγματικό μανδύα.

Κ.Β.

1893, Δυστυχώς Επτωχεύσαμεν!

Η πιο χαρακτηριστική φράση της Νεοελληνικής πολιτικής ζωής (θρυλείται ότι) ειπώθηκε, από του Βήματος της Βουλής, από τον Χαρίλαο Τρικούπη, το 1893, στις 10 Δεκεμβρίου: «Κύριοι, δυστυχώς επτωχεύσαμεν!». Ο Τρικούπης είχε προσπαθήσει να πάρει ένα ακόμη δάνειο από την Αγγλία, όμως οι όροι που προτείνονταν ήσαν βαρείς και απαράδεκτοι. Κατά τις βουλές των Άγγλων, το δάνειο δεν θα περνούσε από την Βουλή, αλλά θα το υπέγραφε προσωπικώς ο Έλλην βασιλεύς. Η άρνηση σήμαινε πτώχευση. Τις παραμονές της επίσημης βασιλικής άρνησης, ο βασιλεύς, γνωρίζων τι θα επακολουθήσει, κερδοσκόπησε πουλώντας ως κοινός τζογαδόρος ελληνικά ομόλογα στο εξωτερικό – το ίδιο έπραξαν αυλικοί, ο διάδοχος της Αγγλίας Εδουάρδος, ο οποίος είχε παντρευτεί την αδελφή του Γεωργίου, καθώς και ο γνωστός εθνικός ευεργέτης Ανδρέας Συγγρός, φίλος του βασιλιά. Έμελλε να ακολουθήσει μια περίοδος αστάθειας, οικονομικού μαρασμού και πολιτικού και στρατιωτικού τυχοδιωκτισμού. Θα ακολουθούσε, το 1897, η στρατιωτική πανωλεθρία από τους Τούρκους και η επιβολή από τους ξένους «ομολογιούχους» του περίφημου «Διεθνούς Οικονομικού Ελέγχου». Από το 1898, μια «Διεθνής Οικονομική Επιτροπή» (Commission Internationale Financière de la Grèce) θα διασφάλιζε την επιστροφή του δανείου που θα χορηγούσαν στην Ελλάδα τα ευρωπαϊκά κράτη, Αγγλία, Γαλλία, Αυστρία, Γερμανία, Ρωσία και Ιταλία,αμέσως μετά την στρατιωτική της ήττα. Η Επιτροπή αυτή ετελεύτησεν επισήμως τον βίο της μόλις πριν από λίγα χρόνια, το 1978. Είναι χαρακτηριστικές δε οι διεθνείς κωλυσιεργίες για την παράταση της ζωής αυτού του οργανισμού μεταπολεμικώς. (Στεγαζόταν τελευταίως στην οδό Πατριάρχου Ιωακείμ, στο Κολωνάκι, ενώ αρχικώς στεγαζόταν στο σημερινό Προεδρικό Μέγαρο, που κατασκευάσθηκε για αυτόν ακριβώς τον σκοπό.) Πρέπει να σημειώσουμε ότι το δάνειο αυτό του του 1898 ήταν ύψους 150 εκατομ. φράγκων. Από αυτά, τα 95 κάλυπταν τις πολεμικές αποζημιώσεις προς την Τουρκία, τα 30 κάλυπταν το υφιστάμενο δημόσιο χρέος, τα 20 κάλυπταν το δημόσιο έλλειμμα του 1897 και τα 5 τις προμήθειες και τα μεσιτικά των τραπεζών. Έναντι αυτών υποθηκεύονταν τα μελλοντικά φορολογικά έσοδα του Ελληνικού κράτους.
Κ.Β.

1932, Δυστυχώς Eξαναπτωχεύσαμεν!

Η Ελληνική κρίση και χρεωκοπία του 1932 προκλήθηκε από το διεθνές κραχ του 1929 και την ραγδαία πτώση των τιμών στην παγκόσμια οικονομία. Η Ελληνική οικονομία, εξαρτημένη από τις εξαγωγές προϊόντων «πολυτελείας», όπως ο καπνός, το ελαιόλαδο και οι σταφίδες, αλλά και από το εφοπλιστικό και μεταναστευτικό συνάλλαγμα, είδε τις εισροές συναλλάγματος να πέφτουν ραγδαία. Η προσπάθεια της κυβέρνησης να αποτρέψει τα χειρότερα οδήγησε στα έτι χειρότερα! Έτσι, τον Μάϊο του 1932, αποφασίστηκε η αναστολή της μετατρεψιμότητας του νομίσματος και η αναστολή της εξυπηρέτησης των δανείων. Το αξιοσημείωτο είναι ότι ουδένα δημοσιονομικό πρόβλημα αντιμετώπιζε τότε η χώρα, έχοντας ισορροπημένους τους δημόσιους προϋπολογισμούς κατά τα τελευταία έτη. Η ευθύνη βαραίνει αυτούς (Βενιζέλο) που, παρά τις αντίθετες συμβουλές (Βαρβαρέσου), προχώρησαν σε υπέρμετρο διεθνή δανεισμό και που, από την άλλη, πίστευαν, μέχρι πλήρους εξαντλήσεως των συναλλαγματικών αποθεμάτων και του χρυσού, ότι το διεθνές χρέος της χώρας ήταν εξυπηρετήσιμο. Δεύτερον αξιοσημείωτον της περιόδου είναι ότι, λίγα χρόνια μετά, επί δικτάτορος Μεταξά, ένα μέρος αυτού του εξωτερικού χρέους εθεωρήθη επαχθές και παρεγράφη.
Υστ.: Αλήθεια, πόσοι Έλληνες σήμερα γνωρίζουν ότι το 1932 ο Βενιζέλος εκλιπαρούσε στην Ρώμη τον Μουσολίνι να του παραχωρήσει ένα ακόμη δάνειο για να αποφύγει την χρεωκοπία. (Πήγε βέβαια και σε Λόνδρα και Παρίσι.) Είχε που είχε (όπως και οι περισσότεροι φιλελεύθεροι και βενιζελικοί της εποχής) ιδιαίτερο θαυμασμό στον Ιταλό ηγέτη - που φρόντιζε να τον εκφράζει με δημόσιες δηλώσεις σε κάθε ευκαιρία. Τι θα ήταν ένα τέτοιο δάνειο τώρα;
Κ.Β.

2010, Και Μακάριοι οι Πτωχοί...

Ξαφνικά, το 2010 (ή το 2009), οι Έλληνες, αυτός ο ιστορικός λαός, ανακάλυψαν ότι όλες τούτες οι σύγχρονες Ολυμπιάδες έγιναν με δανεικά αλλά όχι "αγύριστα". Αμέσως μετά, οι Έλληνες ανακάλυψαν ότι, πριν από την ενσκήψασα ξένη χρηματιστική εξάρτηση, είχαν ήδη διαμορφωθεί στην χώρα οι όροι μιας ξένης εξάρτησης από τα βασικότερα αγαθά που χρειάζεται ο άνθρωπος για να επιβιώσει, όπως αυτά της γεωργίας και της κτηνοτροφίας. ("Για μια θέση στο Δημόσιο, ρε γαμώτο!"). Αμέσως μετά, οι Έλληνες ανακάλυψαν ότι η κάθε σοβαρή εθνική ή τοπική βιομηχανική δραστηριότητα είχε εγκαταλειφθεί από δεκαετιών και ανεπιστρεπτί. ("Για μια θέση στο Δημόσιο, ρε γαμώτο, και πάλι!"). Αμέσως μετά, οι Έλληνες ανακάλυψαν ότι, παρ' όλα αυτά, το περιούσιον αυτό έθνος των Ελλήνων αναδεικνύεται πρώτο σε κάτι εξεζητημένες καταναλωτικές συμπεριφορές (από το καταναλισκόμενο εγχωρίως αλλά παραγόμενο εξωχωρίως ουίσκι - εξ ου και η τελευταία άκρως φιλελληνική διαφήμιση του Johnnie Walker - μέχρι τα πολυτελή εισαγόμενα Καγιέν και τα λοιπά 4Χ4 υπερμεγέθη τζιπ). Αμέσως μετά, οι Έλληνες ανακάλυψαν ότι η διεθνής τοκογλυφία υπήρξε και παραμένει αισχρή και ιδιαζόντως ανθελληνική. Και, στο τέλος, οι Έλληνες ανακάλυψαν ότι οι ίδιοι ήταν που ψήφιζαν, τόσα χρόνια, λάθος κόμματα: κόμματα που επιδίδονταν σε λάθρες επιδοτήσεις και συστηματικό και ανεύθυνο ξένο δανεισμό!
Είναι αλήθεια ότι φταίει η Δεξιά μας. Έχει βεβαρημένο ιστορικό παρελθόν. Είναι αλήθεια ότι φταίει η Αριστερά μας. Έχει βεβαρημένο ιστορικό παρελθόν. Είναι αλήθεια ότι φταίει και το Κέντρο μας. 'Εχει βεβαρημένο ιστορικό παρελθόν. Αλλά είναι και αλήθεια ότι ως λαός - αριστερός, δεξιός ή κεντρώος - καταναλώσαμε, τόσα χρόνια, όλες αυτές τις Ολυμπιάδες αδιαμαρτύρητα επειδή σ' αυτό συνηγορούσε και η μεγάλη ιστορία μας. Καταναλώσαμε, όμως, τελικώς, απ' ό,τι φαίνεται, πιο πολύ ιστορία από όση όντως παράξαμε. (Εθνικό μας χαρακτηριστικό: Κάνουμε κάτι - θα το έχετε προσέξει! - για ένα χρόνο και το δοξάζουμε ή το ελεεινολογούμε για τα επόμενα εκατό. Κανένα άλλο έθνος δεν παρουσιάζει τέτοια παθολογία ψυχολογικών εμμονών.)
Πρέπει καποτε να καταλάβουμε ότι είμαστε ένας λαός ιστορικός, αλλά όχι μόνον ιστορικός. Είμαστε και ένας λαός σημερινός, που πρέπει επιτέλους να σκεφθεί και να διαχειρισθεί με κάποιο τρόπο το παρόν του. Καιρός είναι να παράξουμε αυθεντική ιστορία σήμερα, για να έχουν να λένε και οι μελλοντικές γενιές κάτι και για μας κάποτε. Και πριν από όλα: να παράξουμε προς υποκατάστασιν εισαγωγών και άυξησιν των εξαγωγών, που λένε και οι οικονομολόγοι.
Για την ώρα, είμαστε εγκλωβισμένοι σε αναρίθμητες επιτροπείες και δουλείες λόγω του υπέρμετρου δανεισμού - που, εδώ που τα λέμε, είναι εξ ίσου ιστορικός. Το χειρότερο όλων είναι ότι τον τελευταίο καιρό η πρόταση "να σώσουμε την πατρίδα!" ακούγεται σχεδόν συχνότερα κι από την περίοδο της χούντας. Για να σώσουν την χώρα ανέστειλαν τότε νόμους και σύνταγμα και κυβερνούσαν ελέω διαταγμάτων. Λόγω εκτάκτων συνθηκών! Σήμερα, η σωτηρία του έθνους διακηρύσσεται ανενδοίαστα κυρίως από τους πρωταίτιους της συντριπτικής σημερινής αποτυχίας μας. Είναι σαν οι χουντικοί, μετά την Κυπριακή τραγωδία, να θέλαν να δικαιολογήσουν τις εγκληματικές μηχανορραφίες τους και να θέλαν να επανορθώσουν για την ζημιά που είχαν μόλις προκαλέσει στο έθνος (εν ονόματι του έθνους).
Κ.Β.

2010-2012, Δανειολήπται Άνευ Όρων

ΣΥΜΒΑΣΗ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΙΚΗΣ ΔΙΕΥΚΟΛΥΝΣΗΣ ΜΕΤΑΞΥ ΤΩΝ ΔΑΝΕΙΣΤΩΝ ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, 8/5/2010

«Με την παρούσα ο Δανειολήπτης (δηλαδή το Ελληνικό κράτος) αμετάκλητα και άνευ όρων παραιτείται από κάθε ασυλία… όσον αφορά τον ίδιο ή τα περιουσιακά του στοιχεία…»

(Εκ μέρους του Ελληνικού κράτους υπογράφουν την σύμβαση ο Υπουργός Οικονομικών και ο Διοικητής Τραπέζης Ελλάδος, χωρίς να την εισαγάγουν προς έγκριση στην Βουλή, παρά το μέγεθος των δεσμεύσεων της χώρας - όπως είναι η ρητή απαγόρευση συμψηφισμού αξιώσεων, πχ Κατοχικού δανείου, και υποχρεώσεων της χώρας.)

……………………………………………………………………………………………………………..

ΣΥΜΒΑΣΗ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗΣ ΚΥΡΙΑΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΙΚΗΣ ΔΙΕΥΚΟΛΥΝΣΗΣ, Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου, ΦΕΚ 240, 12/12/2012

«Το Ελληνικό Κράτος και η Τράπεζα της Ελλάδος… παραιτούνται με την παρούσα αμετάκλητα και ανεπιφύλακτα από κάθε δικαίωμα ασυλίας…»

2014, Τετραετία Διάσωσης: Failure Story

2009: δημόσιο χρέος: 120% του ΑΕΠ
2013: δημόσιο χρέος: 180% του ΑΕΠ
(Σ' αυτές τις περιπτώσεις, το θέμα δεν είναι μόνον ο αριθμητής που περιέργως αυξάνεται, αλλά και ο παρανομαστής που, καθόλου περιέργως, απελπιστικώς συρρικνούται.)
2009: ανεργία: 9% ή 450.000 άνεργοι
2013: ανεργία: 27% ή 1.350.000 άνεργοι
(Σ' αυτές τις περιπτώσεις, το Άρθρο 22 του Συντάγματος - "η εργασία αποτελεί δικαίωμα και προστατεύεται από το Kράτος, που μεριμνά για τη δημιουργία συνθηκών απασχόλησης όλων των πολιτών" - αναστέλλεται.)

Θέατρο Σκιών: Η Ελλάς Ποτέ Δεν Πεθαίνει!

Οι Έλληνες, όμως, πεθαίνουν! (Ή και αυτοκτονούν!) Στην χώρα μας πια (2014) οι θάνατοι είναι περισσότεροι από τις γεννήσεις, αρκετοί άνθρωποι φεύγουν στο εξωτερικό και ο πληθυσμός γερνάει τόσο γρήγορα, ώστε σε μερικές δεκαετίες η Ελλάδα δεν θα μπορεί να παράξει αρκετό πλούτο για να φροντίσει τους ανθρώπους της, κάτι που σημαίνει μη βιώσιμο έθνος-κράτος. Η Ελλάδα, τελικά, μπορεί και να πεθαίνει!